Instrumenty
dęte, w których źródłem dźwięku jest drgające powietrze, noszą nazwę aerofonów (gr. aeros - powietrze, phone
- dźwięk). Ze względu na sposób pobudzania powietrza do drgań instrumenty dęte
drewniane dzielą się na:
wargowe: flet podłużny, flet poprzeczny,
flet piccolo [czyt. pikolo], fletnia Pana,
stroikowe: ze stroikiem pojedynczym (klarnet,
saksofon) i ze stroikiem podwójnym (obój, rożek angielski, fagot).
Instrumenty
dęte drewniane nie są wykonywane jedynie z drewna, ale również z metalu i tworzywa
sztucznego, np. ebonitu. Jednym z najstarszych jest flet, znany już w
starożytnym Egipcie kilka tysięcy lat przed naszą erą. Swój dzisiejszy wygląd
zawdzięcza on niemieckiemu uczonemu Theobaldowi Bochmowi [czyt. teobaldowi
bemowi], który pracował 25 lat nad skonstruowaniem instrumentu nowej generacji.
Flet
poprzeczny składa się z trzech części. W górnej, zwanej główką, znajduje się
otwór wargowy, przez który flecista wdmuchuje słup powietrza do instrumentu.
Części, środkowa i dolna, zawierają 16 otworów zamykanych i otwieranych przez
klapy. Flecista gra, trzymając instrument poprzecznie.
Oprócz
fletów poprzecznych w orkiestrze występuje mały flet piccolo, zwany inaczej pikuliną. Zbudowany podobnie jak duży
flet, jest od niego o połowę krótszy. Piccolo ma skalę dźwięków o oktawę wyższą
niż flet poprzeczny i bardziej donośną, dlatego jego brzmienie wyróżnia się
spośród innych instrumentów grających w orkiestrze.
Obój w instrument zbudowany z trzech
części tworzących prostą rurę o długości około 60 cm. W górnym jej fragmencie
umieszczony jest podwójny stroik, a dolny kończy lejkowato zakończona czara
głosowa. Barwa dźwięków oboju jest bardzo przenikliwa i łatwo ją rozpoznać w
orkiestrze. W skład współczesnej orkiestry wchodzi na ogół dwóch oboistów.
Rożek angielski ma podwójny stroik osadzony jest na
krótkiej, wygiętej do tyłu metalowej rurce. Czara głosowa instrumentu ma charakterystyczny,
gruszkowaty kształt. Rożek jest altową odmianą oboju. Dźwięki płynące z tego
instrumentu charakteryzuje brzmienie o zabarwieniu nosowym.
Klarnet to instrument zbudowany z drewnianej
lub ebonitowej rury, której początek stanowi ustnik w kształcie krótkiego,
ściętego walca. Do ścianki ustnika przymocowana jest płytka trzcinowa, która
drga podczas zadęcia. W rurze klarnetu jest 28 otworów bocznych, zamykanych
klapami i opuszkami palców. Koniec rury jest lejkowaty i posiada czarę głosową.
Dźwięki klarnetu mają ciepłą barwę. W grupie instrumentów dętych to on
najlepiej dynamicznie cieniuje melodię, tzn. przechodzi od głośnej do cichej i
odwrotnie.
Fagot, należący do grupy aerofonów
podwójnie stroikowych, powstał w połowie XVI wieku. Składa się z dwóch
drewnianych rur o łącznej długości ponad 2,5 metra. Z krótszej z nich wystaje
metalowa, wygięta rurka, w której tkwi podwójny stroik. Nazwa instrumentu
pochodzi od włoskiego słowa fagollo,
oznaczającego wiązkę drewna. Rury fagotów drąży się z drewna klonowego, a
obróbka tego instrumentu może trwać nawet 15 lat. Dźwięki, jakie wydaje fagot,
oddają różne nastroje – od wesołości do wielkiej rozparzy. Odmianę tego
instrumentu stanowi kontrafagot (tworzy go podwójnie złamana pięciometrowa
rura).
Saksofon skonstruował w 1840 roku Adolf Sax [czyt. saks] i od nazwiska
jego twórcy pochodzi nazwa instrumentu. Choć zbudowany z metalu, zalicza się go
do aerofonów stroikowych drewnianych, ma bowiem taką samą konstrukcje jak
instrumenty z tej grupy. Istnieje 7
typów saksofonów: mały sopranowy,
sopranowy, altowy, tenorowy, barytonowy, basowy i kontrabasowy. Saksofony -
mały i sopranowy - mają kształt prostej rury, pozostałe posiadają zakrzywioną, fajkowatą. Instrument powstał z myślą o muzyce poważnej, ale swoją popularność
i stałe miejsce zdobył w muzyce jazzowej (czyt. dżezowej), jego brzmienie
wzbogaca też zespoły grające muzykę rozrywkową innych gatunków.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz