Przyjrzyj
się ilustracjom. Co jest w nich niezmienne, a czym różnią się między sobą?
Wariacje to samodzielna forma muzyczna lub część większego utworu
instrumentalnego, np. symfonii, koncertu, sonaty, w którym temat muzyczny,
zaprezentowany na początku utworu, ulega wielu przekształceniom. Zmiany te
dotyczą np. rytmu, metrum, melodii, tonacji, dynamiki, tempa, instrumentacji.
Każde przekształcenie tematu nazywa się wariacją.
 |
| Jerzy Wojciech Bielecki - Wariacje operowe |
 |
| Katarzyna Korytkowska - Kwiatowe wariacje |
Omówienie wariacji
i sposobów opracowania na przykładzie utworu Mozarta
Ważnym historycznym
przykładem wariacji jest dzieło Mozarta z 1785 roku o nazwie 12 wariacji C‑dur na temat Ah vous dirai‑je, Mamam, który w Polsce jest znany pod nazwą Były sobie kurki trzy. Poniżej znajduje się omówienie części wariacji wraz
z określeniem użytych środków.
Temat
Pierwsza
z wariacji wprowadza do melodii ornamenty, zmieniając linię melodyczną
tematu.
Piąta wariacja jest
przykładem na zmiany rytmiczne, poprzez przesunięcie akcentów i stworzenie
synkop w każdym takcie.
Siódma
z wariacji to już mocne odejście od pierwotnego tematu - widać tu zarówno
figurację linii melodycznej, zmiany interwałowe, a także harmoniczne (inna
struktura akordów).
Ostatnia
z omawianych wariacji, czyli ósma, to przykład na zmianę harmoniczną (inny
tryb), a także użycie środków polifonicznych (imitacji w taktach 3‑4
oraz kontrapunktu w 5‑7).
A teraz wysłuchaj
tego utworu w całości
W. A. Mozart - Wariacje C-dur Ah vous diraije, Maman
Chopinowskie wariacje
W
kompozycjach Fryderyko Chopina wariacyjne opracowanie melodii pojawia się
bardzo często, ale dzieł w formie wariacji jest zaledwie osiem. Wśród nich
wyróżniają się Wariacje B-dur, op. 2, które przyniosły Chopinowi rozgłos i
sławę w Europie. Podobno Fryderyk otrzymał w Szkole Głównej Muzyki od swojego
nauczyciela Józefa Elsnera kompozytorskie zadanie napisania wariacji na
fortepian z orkiestrą i tak powstało dzieło, które do dziś stanowi wspaniały
przykład światowej literatury muzycznej. Za temat główny posłużyła Chopinowi aria Zerliny i Don Juono Lo ci darem la mono z I aktu opery Don Giovanni Wolfganga Amadeusza Mozarta, którą nowatorsko i w genialny sposób
przekształcał w pięciu wariacjach.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz