Ludwig van Beethoven - opowieść o artyście

 Śniadanie z Muzyką - Ludwig van Beethoven

Top 10 Ludwig van Beethoven

LUDWIG VAN BEETHOVEN - życie i twórczość

IX ciekawostek o L. van Beethovenie

Mozart - opowieść o artyście

 Śniadanie z muzyką - Mozart

WOLFGANG AMADEUSZ MOZART - życie i twórczość

Ciekawostki o kompozytorach [#12] Mozart jakiego nie znaliście.

Józef Haydn - opowieść o artyście

 Józef Haydn - opowieść o artyście

Józef Haydn - życie i twórczość

Utwory z wiosenną nutą

Zapoznaj się z wierszem Haliny Szeyerowej "Bez"

BEZ

- Czym pachnie bez?
- Bzem.
- To wiem!
Ale czym jeszcze?
- Dniem...,
pachnie wiatru szelestem,
majowym deszczem,
duszną słodyczą,
słońca ciepłotą...
- A nocą?
- Słowików śpiewem.
- I czym jeszcze?
- Jeszcze jakąś wonią uroczą,
którą...
nie wiem

Deszcz i burza to zjawiska, które często towarzyszą wiosennej pogodzie. Posłuchajcie teraz piosenki pt."Przyjaciel deszczową porą", która wcale nie psuje wtedy humoru.

Przyjaciel deszczową porą

1.Za oknem znowu pada,

Kolejny szkolny dzień.

Lecz ja się wcale nie przejmuję,

Szybko wszak skończy się.

Nie liczą się żadne słowa,

Zdarzenia te dobre i te złe,

Bo przyjdzie w końcu sobota

I znowu spotkam Cię.

Może będziemy śmiać się w głos z niczego,

Może zrobimy właśnie coś głupiego,

Może zgubimy własny cień w zieleni,

Może pójdziemy szybko spać zmęczeni,

A może nie.

2.Za oknem świeci słońce,

Więc biorę wspomnień garść,

Ubieram szybko ciepły uśmiech,

Bo możesz nagle tu wpaść.

Czy wolne mam teraz chwile,

A może zajęty pracą czas,

Ty przychodź, gdy tylko zechcesz,

Otwarte drzwi zawsze masz.

Wiosna często była inspiracją dla malarzy. Przykładem tego jest obraz Claude Moneta "Wiosna nad Sekwaną"

Claude Monet - Wiosna nad Sekwaną

Wiosna była również inspiracją do powstania wielu utworów muzycznych.

Johann Strauss, Odgłosy wiosny, op. 40

Wysłuchaj uważnie fragmentu utworu i odgadnij, na rytmie jakiego tańca oparta jest jego melodia? Czy twoim zdaniem utwór oddaje nastrój radości i klimat wiosennej pory roku?


Kolejny utwór został opisany na filmiku. Zwróć uwagę jakie odgłosy naśladuje orkiestra lub skrzypce solo i jaki sposób.
P.S. Tutti z j.włoskiego oznacza że grają wszyscy muzycy

Skaldowie - Wiosna

Teraz zaśpiewaj jeszcze raz piosenkę poznaną dzisiaj.

Na koniec zapisz w zeszycie jakieś przysłowie mówiące o wiośnie.

Muzyka o damach i dla dam

 Marek Grechuta - Będziesz moją panią

Kobiety od zawsze byty muzami dla malarzy, kompozytorów, pisarzy. Ich zmienna natura, piękno duchowe i fizyczne fascynowały artystów, pobudzały ich wyobraźnię i inspirowały do pracy twórczej. Kobieta często stawała się bohaterką utworu literackiego i muzycznego, wiele dzieł zostało jej zadedykowanych. Kompozycje, które dziś poznasz, są takimi przykładami.

Pierre Auguste Renoir - L'ombrelle

Amedeo Madigliani - Dziewczyna z rudymi włosami

Ludwig van Beethoven, wybitny niemiecki kompozytor, kiedy zamieszkał w Wiedniu, udzielał lekcji gry na fortepianie panienkom wywodzącym się z dobrze sytuowanych rodów. Wśród nich była Giulietta Guiccardi [czyi, dżulieta dzikardi], do której artysta zapałał gorącą miłością odwzajemnioną przez dziewczynę. Niestety niski status społeczny Beethovena i brak majątku wyzwolił protest rodziców Gulietty, którzy nie wyrazili zgody na poślubienie ich córki. Romantycznym wspomnieniem po tym związku jest Sonata fortepianowa nr 14 cis — moll, op. 27 nr 2 dedykowana pięknej hrabiance.

Ludwig van Beethoven - Sonata fortepianowa cis-moll

Kompozytorzy uznawali często kobiety za muzy, które zsyłały na nich artystyczne natchnienie. Tak było w przypadku Roberta Schumanna [czyt. szumana], niemieckiego kompozytora okresu romantyzmu, którego wiele utworów powstało pod wpływem gorącego uczucia do Klary Wieck [czyt. wiek] - młodej, utalentowanej pianistki. Cóż to za istota z tej Klary! - pisał artysta o swojej ukochanej - Chociaż mierzy zaledwie trzy stopy wzrostu, jej serce jest tak dojrzałe, że budzi we mnie strach. W tej dziewczynie, w jej nagłych kontrastach, w mgnieniu oka objawiają się zmiany kaprysów i nastroje: śmiech i płacz, śmierć i życie. Kiedy Klara została jego żoną, często bywała pierwszym recenzentem i wykonawcą dzieł kompozytora. Pod jej namową Robert Schumann napisał Koncert fortepianowy a-moll op. 54, z którym pianistka występowała z powodzeniem w wielu europejskich miastach.

Robert Schumann - Koncert fortepianowy a-moll

Bohaterką operetki Księżniczka czardasza, węgierskiego kompozytora Imre Kalmana, jest piękna artystka kabaretowa Sylvia Varescu [czyi waresku]. Dziewczyna zakochana w księciu Erwinie nie może wyjść za niego za mąż ze względu na różnicę klas społecznych, z jakich się wywodzili. Zrozpaczona artystka wyjeżdża na tournće po Ameryce, jednak bardzo tęskni za ukochanym. Wraca więc do kraju i, wcielając się w postać hrabiny, przychodzi na bal, na którym mają się odbyć zaręczyny księcia Erwina. Wielka miłość wygrywa jednak z przeciwnościami losu i to Sylvia wkrótce zostaje narzeczoną księcia. Księżniczka czardasza jest jednym z najpopularniejszych dzieł Kalmana. Kompozytor wspaniale uchwycił muzyką klimat arystokratycznych salonów, w wielu melodiach zawarł węgierskie rytmy czardasza. W finale dzieła artyści wykonują pieśń W rytm walczyka serce śpiewa.

Imre Kalman - W rytm walczyka serce śpiewa

Marek Grechuta - Nie dokazuj

Muzyka Jana Sebastiana Bacha

 

W baroku, który trwał od końca XVI wieku do połowy XVIII wieku, kompozytorzy kontynuowali polifoniczną chóralną muzykę renesansu oraz rozwijali muzykę instrumentalną w takich formach, jak: fuga, suita, sonata, koncert solowy i concerto grosso [czyt. konczerto grosso]. Wokalno-instrumentalne formy, takie jak: msza, opera, oratorium i kantata, dały wspólne podłoże dla późniejszego rozkwitu opery. Do czołowych kompozytorów epoki baroku należą m.in.: Jan Sebastian Bach, Georg Friedrich Handel, Antonio Vivaldi. Poznamy bliżej życie i twórczość Jana Sebastiana Bacha, uznanego za reprezentatywnego artystę tej epoki.

Jan Sebastian Bach pochodził z rodziny, której przedstawiciele od pokoleń zajmowali się muzyką. Słynny kompozytor urodził się w 1685 roku w Niemczech, w małym, malowniczo położonym miasteczku Eisenach [czyi ajzenach]. Podstaw gry na instrumentach smyczkowych uczył go ojciec, który byt skrzypkiem. W wieku 9 lat Jan Sebastian został sierotą, dlatego obowiązki rodzicielskie spoczęły na jego starszym bracie —Janie Krzysztofie, który wywiązywał się z nich bardzo odpowiedzialnie. A ponieważ sam byt organistą, zadbał również o wszechstronne muzyczne wykształcenie młodszego brata Jana Sebastiana, który okazał się bardzo pilnym uczniem. Podobno, aby dobrze poznać dzieła wielkich mistrzów, Jan Sebastian przepisywał w ukryciu ich utwory, często tylko przy świetle księżyca. W młodym wieku podejmował pierwsze próby komponowania własnych utworów. Jako piętnastolatek śpiewał w chórze kościelnym, świetnie grał na altówce i klawikordzie. Po ukończeniu szkoły w Liineburgu [czyt. lineburgu] młody artysta rozpoczął poszukiwanie pierwszej posady.

Jan Sebastian Bach - Msza h-moll, Kyrie eleison

 Bach zajmował różne stanowiska. Jako muzyk dworski pisał głównie utwory kameralne, czyli na mały skład instrumentalny, i orkiestrowe. Pracując w służbie kościołowi, tworzył muzykę instrumentalną, głównie organową, oraz wokalno - instrumentalną i wokalną. Wiele utworów kompozytor stworzył z przeznaczeniem do nauki gry dla swoich dzieci, np. Inwencję dwagłosową a-moll, którą skomponował z myślą o swoim 12-letnim synu Wilhelmie Friedmannie. Do dziś utwory te wykorzystują uczniowie szkół muzycznych, aby doskonalić swój warsztat wykonawczy.

Aby materialnie utrzymać liczną rodzinę, Jan Sebastian Bach musiał stale zabiegać o różne zajęcia. Często zmieniał miejsce zamieszkania w poszukiwaniu dobrze płatnej pracy. Na długo związał się z Lipskiem, gdzie mieszkał przez 27 lat, aż do swojej śmierci w roku 1750. W Lipsku kompozytor był nauczycielem śpiewu, gry na instrumentach, dyrygentem chóru, organistą i kantorem w kościele św. Tomasza. Wszystkie powierzone mu zadania wykonywał bardzo sumiennie, pozostając przy tym człowiekiem dobrodusznym i skromnym.

Jan Sebastian Bach - Koncert brandemburski B-dur

Za życia, wypełnionego zajęciami muzycznymi i pracą kompozytorską, Jan Sebastian Bach nie zaznał wielkiej sławy. Dopiero około 100 lat po śmierci mistrza nastąpiło ogromne zainteresowanie jego muzyką. Stało się to za sprawą innego kompozytora, Feliksa Mendelssohna - Bartholdy'ego [czyt. mendelsona-bartoldiego], który wykonał publicznie w Berlinie Pasję według św. Mateusza Jana Sebastiana Bacha. Od tego czasu utwory mistrza znajdują stałe miejsce w światowym repertuarze muzycznym. Jan Sebastian Bach tworzył również stylizowaną muzykę taneczną, opartą na dawnych tańcach niemieckich, francuskich i hiszpańskich: sarabandy, allemande [czyt. alemą], musette [czyt. mizet], gawoty, menuety, komponował nawet polonezy. Kompozycje Bacha stanowią podsumowanie całego dotychczasowego dorobku poprzednich epok i zamykają ten rozdział historii muzyki.

Jan Sebastian Bach

 1.Jan Sebastian Bach

urodził się w Eisenach,
Przeszło tyle lat

 a ciągle wie o nim świat.
Od dziecka wielkie miał zdolności,

 znane do dzisiaj potomności, 
Bo swojej świetnej działalności

 zostawił trwały ślad.

2.Jan Sebastian Bach

urodził się w Eisenach. 
Wiele innych miast

odwiedził niejeden raz.
W Mühlhausen był i w Lüneburgu,

 a także w Dreźnie i w Hamburgu,
A w Lipsku jak na swym podwórku

czuł się Sebastian Bach.

3.Jan Sebastian Bach

 rozsławił swe Eisenach, 
więc jest bardzo źle ,

gdy nie wiesz o tym , że:
pisał koncerty i kantaty ,

fugi , partity i toccaty, 
bo w talent taki był bogaty

mistrz Jan Sebastian Bach.

Organy - król instrumentów

 

Odgadnij, następnie wyjaśnij hasło, które ukryte jest w rebusie.

Organy to najstarszy zachowany instrument klawiszowy z grupy aerofonów, obdarzony ogromną skalą dźwięków i możliwościami brzmieniowymi. Za sprawą aleksandryjskiego konstruktora i wynalazcy, Ktesibiosa, byty już znane w starożytności 200 lat p.n.e., a 500 lat później ich dźwięki rozbrzmiewały w rzymskim amfiteatrze podczas spektakli teatralnych i walk gladiatorów. W kościołach organy pojawiły się dopiero w X wieku, uświetniając liturgię mszy muzyką. Do dziś są głównym instrumentem towarzyszącym śpiewom i obrządkom kościelnym.

Drewnianą obudowę organów nazywa się szafą. Składa się ona z piszczałek i stołu gry, w który wbudowana jest klawiatura instrumentu. Stół posiada od jednej do pięciu klawiatur ręcznych (manuały) oraz klawiaturę nożną (pedały). Powietrze gromadzone jest w wiatrownicach — drewnianych skrzyniach z przegrodami wyposażonymi w wentyle. Naciśnięcie klawisza sprawia, że wentyle otwierają się i powietrze dociera do piszczałek, które wydają dźwięk.

Stół organowy

Manuały organowe

Zbudowane z drewna lub metalu piszczałki różnią się długością i kształtem, dlatego dźwięk wydawany przez każdą z nich ma inną wysokość i barwę. Zbiory piszczałek, dające dźwięki o zróżnicowanej wysokości, ale tej samej barwie, stanowią głosy organowe. Im więcej głosów uruchomi organista, tym brzmienie instrumentu jest bogatsze i donośniejsze. Budowniczych organów nazywa się organmistrzami.

Piszczałki organowe

W Polsce największe organy znajdują się w kościele św. Elżbiety we Wrocławiu oraz w katedrze w Gdańsku-Oliwie. Te ostatnie posiadają aż 6300 piszczałek. Wybitnych wykonań koncertów na tym "królewskim instrumencie" wysłuchać można między innymi w ramach Międzynarodowego Festiwalu muzyki Organowej w Oliwie czy Międzynarodowego Festiwalu „Letnie Koncerty Organowe" w Krakowie.

Organy w katedrze w Gdańsku - Oliwie

Rozwój techniki budowy organów przyczynił się do coraz większego zainteresowania kompozytorów tym instrumentem. Organy największą popularnością cieszyły się w XVIII wieku. Za mistrza tego instrumentu uznaje się Jana Sebastiana Bacha. Kompozytor przez całe życie tworzył utwory na ten wspaniały instrument, a korzystając z licznych zaproszeń, koncertował w wielu niemieckich miastach, popisując się wirtuozowską grą. Twórcą znakomitych koncertów na organy i orkiestrę smyczkową był również Georg Friedrich Handel [czyt. dżordż fridrich hendel]. Kompozytor często między częściami swoich wielkich dzieł wokalno - scenicznych prezentował utwory organowe, wzbudzając zainteresowanie melomanów brzmieniem mało znanego w Anglii instrumentu.

Georg Fridrich Handel - Koncert organowy nr1

Toccata i fuga d-moll BWV 565 jest jedną z najpopularniejszych kompozycji na organy. Bach wykorzystał pełnię możliwości brzmienia organów, ich bogactwo i potęgę. Niewątpliwie utwór ten zasługuje na miano arcydzieła muzyki organowej.

Jan Sebastian Bach - Toccata i fuga d-moll